Od początku lat 70. XX wieku, kiedy liczebność żubrów na wolności w Puszczy Białowieskiej przekroczyła 200 sztuk (wyginęły one w 1919 r, a w 1929 r. zaczęto program ich restytucji, która trwa do dnia dzisiejszego) rozpoczęto regulację białowieskiego stada poprzez eksport żubrów i eliminację osobników chorych. Od początku żubry były pod opieką pracowników Białowieskiego Parku Narodowego.
Od wielu lat BPN dostaje zgodę na eliminację (poprzez odstrzał) około 40 żubrów. Kryteria takiej eliminacji (eutanazji poprzez odstrzał) są jasno określone. Choroby zakaźne, metaboliczne, pourazowe np. wypadki z samochodami, pociągami, złamane kończyny po walkach samców. Eliminowane są także osobniki, które są agresywne w stosunku do ludzi lub zwierząt gospodarskich. Podstawą do wytypowania żubra do eliminacji przez komisję złożoną z pracowników BPN są przede wszystkim choroby zakaźne i inne schorzenia powodujące cierpienie zwierząt. U żubrów, głównie jest to nekrotyczne zapalenie napletka (samce), zakażenia układu oddechowego i innych narządów oraz uogólnione infekcje organizmu, zaburzenia układu ruchu. Choroby zakaźne stwierdzane u żubrów stanowią zagrożenie epizootyczne dla innych zwierząt, a niekiedy także dla człowieka (gruźlica, grzybice, pastereloza). Wszystkie eliminowane żubry poddawane są sekcjom zwłok, a na tą okazję sporządzane są protokoły zawierające informacje nt. przyczyny, wieku i miejsca eliminacji żubra. Jednak przede wszystkim taki protokół zawiera informacje o stwierdzonych zmianach patologicznych, poparte dokumentacją fotograficzną. Eliminowane osobniki stanowią bardzo cenne źródło wiedzy nt. stanu zdrowia populacji żubrów, a także ich fizjologii, anatomii i genetyki.
Z tej liczby 40 sztuk, które można przeznaczyć do eliminacji pracownicy Parku typują rocznie około 20 sztuk.
Odstrzałów dokonują zasadniczo pracownicy Parku (mający uprawnienia do używania broni myśliwskiej), choć zdarzało się, że byli to miejscowi myśliwi – tak jak znany uczniom Technikum Leśnego w Białowieży Wincenty Nieroba. Dodatkowo corocznie z przyczyn naturalnych w puszczy pada około 15-25 sztuk żubrów. Jednocześnie trzeba pamiętać że co roku rodzi się w puszczy miedzy 50 a 70 cieląt. W różnych latach Park wysyła kilka żubrów do zagranicznych hodowli (w ostatnim czasie do Hiszpanii, Niemiec, Rumunii, Holandii). Większość mięsa pozyskanego z eliminowanych żubrów przeznaczone jest do karmienia zwierząt mięsożernych w Rezerwacie Pokazowym Żubrów lub utylizowane w przypadku rozległych zmian chorobowych.
Niekiedy mięso z żubrów pochodzących z eliminacji może być sprzedawane firmie mającej prawo do wprowadzania na rynek mięsa z dzikich zwierząt. Ma to miejsce wtedy, gdy magazyny mięsa dla mięsożerców z RPŻ są zapełnione, a mięso żubra wprowadzone do obrotu nie zagraża życiu i zdrowiu konsumentów. Dlatego też nie można stwierdzić żeby zgoda na odstrzał żubrów miała znaczenie dla ograniczania liczebności żubrów. Służy ona utrzymaniu lepszego stanu sanitarnego stad, szczególnie w okresie zimowym, kiedy to w dużych stadach choroby mogłyby się rozprzestrzenić szybko.
Nowością jest włączenie myśliwych będących pracownikami PGL LP, jednak samodzielnie mogą oni wykonać eliminację żubra jedynie w przypadkach drastycznych (zwierzę poszkodowane w wypadku), w pozostałych sytuacjach decyzje podejmują pracownicy Parku.
Dlatego też do momentu, kiedy nie będzie prawnej zgody na polowania komercyjne na żubry (a ostatnio pojawił się taki postulat) i kiedy to pracownicy Parku się nimi opiekują jestem spokojny o ich los.
A tu można się zapoznać z całością decyzji GDOŚ na rok 2016: decyzja GDOŚ 2016
